Köşe Yazıları - İşçi Kıdem Tazminatı Hesaplama A-Z Tüm Detaylar

Öncelikle Sürekli İşçi nedir? Bu konulara deyinelim. (4/D) ifadesi 657 sayılı Kanunun “İstihdam Şekilleri” başlıklı 4’ncü maddesinin (d) bendinden gelmektedir. 657 sayılı Kanunun 4/D bendine göre bu işçiler; Belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışan sürekli (daimi) işçiler ve Belirli süreli iş sözleşmesiyle çalışan mevsimlik (6 aya kadar çalışan) işçilerdir. 4/d kapsamında çalışan işçiler hakkında 657 sayılı Kanun hükümleri uygulanmaz. Bu işçiler, 4857 sayılı İş Kanunu hükümlerine tabidir. Biz burda Belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışan sürekli (daimi) işçilerin Kıdem tazminatına ait konuyu açıklayacağız. Belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışan işçilerin bir sendikaları vardır. Bu sendikalar işveren ile Toplu Sözleşme adı altında sözleşme imzlayarak işçilerin tüm haklarını belirlerler ve bu haklarının uygulanması yönünde çalışırlar. 4D İşçileri yani sürekli işçiler hakkında, 5510 sayılı Kanunun 4/a bendi kapsamında sigortalı (SGK) sayılırlar. Emeklilik yaşının hesaplanmasında ve emekli olması için gereken prim gün sayısı hesabında yine 5510 sayılı Kanun hükümleri uygulanır. Bu işçilerin Kıdem tazminatları veya Yıllık izin hakları 4857 sayılı iş kanuna göre düzenlenir. Daha önce 1457 sayılı iş kanunun 14. maddesi hariç tüm maddeleri iptal edilerek 4857 sayılı iş kanunu yürürlüğe konulmuştur. Peki bu 1457 sayılı iş kanunun 14. Madde neyi kapsıyor. Madde 14 – (Değişik birinci fıkra: 29/7/1983 -2869/3 md.) Bu Kanuna tabi işçilerin hizmet akitlerinin: 1. İşveren tarafından bu Kanunun 17 nci maddesinin II numaralı bendinde gösterilen sebepler dışında, 2. İşçi tarafından bu Kanunun 16 ncı maddesi uyarınca, 3. Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyle, 4. Bağlı bulundukları kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla; 5. (Ek: 25/8/1999 -4447/45 md.) 506 Sayılı Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer şartları veya aynı Kanunun Geçici 81 inci maddesine göre yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle, Feshedilmesi veya kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile sona erdirmesi veya işçinin ölümü sebebiyle son bulması hallerinde işçinin işe başladığı tarihten itibaren hizmet aktinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir. Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır. Görüldüğü üzere yukarıdaki maddelerde belirtilen şartları işçi taşıması halinde kıdem tazminatını alabilecek. Kamu işçilerinde yani bu işçiler emeklilik yaşları geldiğinde emekliliğe çıkmak zorunda değiller. Eğer işçi emekliliğini ister ise kıdem tazminatı alarak işyerinden ayrılır. Şu an kamuda çalışan ve kafamızı karıştıran bir çok terim var. Daimi işçiler, sürekli işçiler, geçici işçiler, mevsimlik işçiler gibi çeşitli sözleşmelere bağlı çalışan bulunmaktadır. Bizim konumuz Belirsiz süreli iş sözleşmesiyle çalışan sürekli (daimi) işçilerdir. Örnek verecek olursak daha önce Belediyelerde çalışan ve kamu kurumlarına geçirilen sürekli işçiler verilebilir. Bu işçierin Toplu İş Sözleşmeleri sendikalarca işveren arasında imzalanmış olup, hak ve alacakları bu sözleşmelere bağlanmıştır. Buraya kadar işçi tanımını yaparak kimlerin sürekli işçi olduğuna ışık vermeye çalıştım. Belediye haricinde bahse konu işçiler, Türkiey Kömür İşletmeleri (TKİ) İşçileri, Devlet Demir Yolları işçileri ve diğer KİT çalışanları örnek verebiliriz. Şimdi bu statüdeki işçilerin Kıdem ve İhbar tazminatlarını anlatmaya çalışacağım.. Kıdem tazminatını 14. maddede belirttim. Bu şartları taşıyanlar Kıdem Tazminatı alabilirler. İhbar tazminatı ayrı bir durumdur. Ve 14. madde gereği alınması şartlara göre değişen bir durumdur. İhbar tazminatı işçinin işten haber verilmeden veya ihbar süresi bitiminden önce işveren tarafından işçiye ödenmek zorunda olan tutardır. İşveren işçiyi işten çıkaracaksa bunu ödemek zorudadır. Bu tutar 4857 Sayılı İş Kanunu Süreli Fesih başlıklı 17.maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre İHBAR BİLDİRİM SÜRELERİ( DENEME SÜRESİ DAHİL) Hizmet Süresi 6 aydan az sürmüş işçi için 2 hafta Hizmet Süresi 6 aydan 1.5 yıla kadar sürmüş işçi için 4 hafta Hizmet süresi 1.5 yıldan 3 yıla kadar sürmüş işçi için 6 hafta Hizmet süresi 3 yıldan fazla sürmüş işçi için 8 hafta Biz buna önel süreleri diyoruz. Mesela; 8 hafta için 8 Hafta x 7 Gün = 56 Gün Önel Süresidir. Biz bu değer üzerinden örnek vereceğiz. Eğer işçi işten işveren tarafından haklı sebeplere dayanarak çıkarılıyor ise, ihbar tazminatı ödeyecek. Emekli olmak istiyorsa İhbar tazminatı ödenmeyecek. Diyelim ki işveren işçiyi çıkarıyor buna göre İhbar tazminatı ödeme şeklini görelim.. Örnek-1 : İşveren Tarafından Çıkarılan ve İhbar Tazminatı Ödenen İşçi Hesaplaması Saat Ücreti: 5,09 TL (Ben Saat Ücreti baz aldım siz yevmiye olarak yapabilirsiniz) 1 Günlük Ücret: 5.09 x 7.5 = 38,18 TL İhbar Tazminatı Brüt Tutarı: 38,18 x 56 Önel Süresin = 2.138,08 TL Bu brüt üzerinden sadece Gelir ve Damga vergisi kesilir. Gelir vergisi kesilirken tahakkukta en son aldığı maaştaki kümülatif vergi marahı belirtilmek zorundadır. Çünkü vergi dilimi %15 mi %20 mi olacağı görünmek zorundadır.. Biz örneğimizi %15 göre yapıyoruz. 2.138,08 x 15% = 320,71 TL Gelir Vergisi Kesintisi 2.138,08 x 0.759% = 16,29 TL Damga Vergisi Kesintisi Toplam Kesintiler: 320,71 + 16,29 = 336,94 TL Toplam Kesinti Brüt Tutarı bu kesintiden düşüyoruz 2.138,08 - 336,94 = 1.801, 14 İşçinin Alacağı Net İhbar Tazminatı.. Peki İhbar tazminatında Asgari Geçim İndirimi Uygulanacak mı? Asgari geçim indirimi uygulamasına ilişkin 265 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde, Gelir Vergisi Kanununun 61. maddesi kapsamında değerlendirilen ücret geliri elde edenlerin, asgari geçim indiriminden yararlanacakları açıklanmıştır. Gelir Vergisi Kanununun 61. maddesine göre de ücret, işverene tabi ve belirli bir iş yerine bağlı olarak çalışanlara hizmet karşılığı verilen para ve ayınlar ile sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerdir. Ücretin ödenek, tazminat, kasa tazminatı (Mali sorumluluk tazminatı), tahsisat, zam, avans, aidat, huzur hakkı, prim, ikramiye, gider karşılığı veya başka adlar altında ödenmiş olması veya bir ortaklık münasebeti niteliğinde olmamak şartı ile kazancın belli bir yüzdesi şeklinde tayin edilmiş bulunması onun mahiyetini değiştirmez. Vergi uygulamalarında daha önce de bahsettiğimiz üzere, ihbar tazminatları ücret sayılarak gelir vergisine tabi tutulmaktadır. Bu bağlamda, asgari geçim indirimi uygulamasında, ihbar tazminatlarının da ücret olarak değerlendirilmesi, ödemenin yapıldığı aya ilişkin asgari geçim indirimi tutarını aşmamak üzere, ihbar tazminatı üzerinden hesaplanan gelir vergisinin de mahsup edilmesi gerekir. Yani şöyle son aldığı maaşta; 2019 yılı Bekar değeri 191,85 TL aşamadıysa , örneğin son maaşında AGİ alması gerek 191,85 değilde izinlerden dolayı 123, 14 almış ise; İhbar tazminatında kesilen 320,71TL kesintiden bu değer mahsup edilecek. Yani 191,85 alması gereken, 123,14 aldığı AGi = Fark 68,71 TL alacağını İhbar Tazminatında kesilen Gelir Vergisi değeri olan 320,71 TL'den mahsup edilecek. Buna göre kesintisi 320,71- 68,71 = 252 TL kesinti yapılması gerekiyor. Sonuç olarak en son bordromuz şöyle olacak.. Örnek Bordro Programı indirmek için tıklayın.. Şimdi gelelim Kıdem Tazminatına Örnek-2 : Emekli Olan İşçi Kıdem Tazminatı Hesaplaması 1457 sayılı iş kanunun 14. maddelerinden biri nedeniyle hak eden işçinin Kıdem Tazminatı hesaplamasına örnek vereceğim. Bu işçiler, Toplu İş Sözleşmesi gereği Sosyal yardım (İlave Tediye, Sendikal İkramiye, Yemek, Giyim Yardımı, Sigara, Taşıt vb) almaktadırlar. Bunlar her maaş ödemesinde sözleşmelerinde yazılı şartlara göre almaktadırlar. Peki bu Sosyal yardımlar Kıdem Tazminatında bir faktör olarak değerlendirilirmi? Bu konuda Kıdem tazminatı hesaplanırken ücrete hangi ödemeler dahil edilmeli konusunda değinmek gerekir. Dahil edilecek unsurlar Görüldüğü üzere bu unsurları Kıdem Tazminatı hesaplamasına almamız gerekiyor. Peki bunların hesaplamalarını nasıl yapmalıyız. Kıdem tazminatına esas giydirilmiş ücretin hesabında ikramiye ve benzeri parasal hakların fesihten geriye doğru bir yıl içinde ödenen miktarlarının tesbit edilerek toplanması, sonra 365’e bölünerek bir güne düşen miktarının bulunması gerekir. Buna göre u işçi geriye dönük aldığı tüm Sosyal hakların hesabının yapılarak hesaplanması gerekir.. Örnek olarak Aylar İlave Tediye İkramiye Sosyal Yardım Yemek Giyim Yardımı Sigara Ücreti Taşıt 15.10.2017 0,00 0,00 57,07 34,45 0,00 24,70 5,80 15.11.2017 0,00 573,75 57,07 53,00 0,00 38,00 8,92 15.12.2017 0,00 0,00 57,07 58,30 43,79 41,80 9,81 15.01.2018 497,25 0,00 57,07 58,30 0,00 41,80 9,81 15.02.2018 0,00 573,75 57,07 55,65 0,00 39,90 9,37 15.03.2018 0,00 596,25 58,19 19,25 0,00 13,30 3,19 15.04.2018 0,00 0,00 59,36 57,75 0,00 39,90 9,58 15.05.2018 1.016,49 0,00 57,42 52,25 0,00 36,10 8,66 15.06.2018 0,00 596,25 59,36 60,50 0,00 41,80 10,03 15.07.2018 0,00 0,00 55,44 49,50 0,00 28,50 8,21 15.08.2018 410,86 0,00 57,42 63,25 0,00 43,70 10,49 15.09.2018 0,00 93,72 51,98 44,42 0,00 30,40 7,37 Toplam 1.924,60 2.433,72 684,52 606,62 43,79 419,90 101,24 1 Günlük Ücret 5,27 6,67 1,88 1,66 0,12 1,15 0,28 Bir Günlük Ücret Bir Günlük Sos.Yrd. Günlük(Ücr+Sos) 1 Yıllık Kd.Tz.Tut. Kıd.Tz.Tavanı Geçerli Kd.Tazm. 1 Günlük Kıd.Tazm. 38,18 17,03 55,21 1.656,30 6017,6 1.656,30 4,54 Ödenecek Kıdem Tazminatı Tutarı 14.575,44 Damga Vergisi 87,45 Net Kıdem Tazminatı 14.487,99 Şimdi yukardaki çizelgede kişinin 1 yıl içerisinde (emekli öncesi 1 yıl) aldığı sosyal yardımların 365 Bölünerek değerine ulaşıyoruz.. Mesela, İlave Tediye Yıllık Toplamı 1.924,60 Tl Bunu 365 Bölüyoruz. 1.924,60 / 365 = 1 Günlüğü 5,27 TL.. Diğerlerini de aynı mantıkta yaparak bunları toplayarak BİR GÜNLÜK SOSYAL YARDIM Ücretini buluyoruz. Yani 17,03 TL.. Bu bizim için çalışılan yıllara beher olacak.. Bunu İhbarda yaptığımız Günlük Ücret ile topluyoruz.38,18 + 17,03 = 55,21 Artık işçinin alacağı brüt Kıdem Tazminatının günlüğünü bulduk. Şimdi hesaplamaya geçelim.. 4/a statüsünde çalışanlara her yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödeniyor. Buna göre bizim brüt ücretimiz 55,21 x 30 Gün = 1.656,63 TL olarak buluyoruz. Eğer bu bulduğumuz değer cari yıldaki Kıdem Tazmiantını aşarda cari yıl kıdem tazminatı değerinden, aşmazsa hesaplanan kıdem tazminatı değerinden hesplanır. Buna göre işçi Yıllık Kıdem Tazminatı (2019 Yılı 6017,60 ) aşmadığı için hesaplamayı 1.656,63 üzerinden alacağız.. Buraya kadar işçinin Yıllık alacağını hesaplamış olduk. Artık çalıştığı yıllara göre ne kadar alacağının hesabını yapalım.. Kamu İşyerlerinde çalışan bu işçilerin fiilen çalıştıkları yıllar üzerinden hesaplama yapılması gerekir. Fiilen çalışılan ve İş Kanunu’nda çalışılmış gibi sayılan süreler kıdem tazminatına esas sürenin belirlenmesinde göz önünde bulundurulacaktır. Maalesef çoğu kurum SGK dökümüne göre Kıdem tazminatı günlerini hesaplayarak ödemektedir. İşçi Mahkemeye verse, fiilen çalıştığı günleri ispay ederek yıllar sonra hakkını faizi ile alabilir. Bu durumda, işyerlerinde bu tür işçilerin çalıştırılması halinde mutlaka sicil dosyası tutulması gerekiyor. Yani her ay kaç gün çalıştı çetelesi gerekiyor. Kıdeme dahil olmayan izinlerin aylık çalışmadan düşülmesi gerekiyor.. Bu ayrı bir konu onuda başka başlık altında işeleyeceğim.. Şimdi bu işçinin önce günleri hesaplanır. İşe girişi tarihi ile Emekli olduğu tarih arsındaki gün hesaplaması yapılır.. Burada hesaplama biraz değişiktir. Doğum yılı gibi hesaplansa da ilk ve son günler dikkate alınır. Gün Hesaplaması: (Tarihleri dikkate almayın eski arşivimden aldığım için değiştirmedim) İŞE GİRİŞ TARİHİ ÇIKIŞ TARİHİ GÜN AY YIL TOPLAM GÜN ÜCRETSİZ İZİN KIDEM TAZM. ESAS TOPLAM GÜN GÜN AY YIL GÜN AY YIL 16 04 1998 29 11 1999 13 07 01 588 588 29 12 1999 14 03 2007 15 02 07 2.630 6 2.624 TOPLAM 3.212 ASKERLİK GÜNÜ 0 TOPLAM 3.212 Şimdi bu işçinin 3.212 Günü var.. 3212 Gün Kaç Yıl ve Ay yapar onu hesaplayalım.. 3.212 / 360 = 8,93 Yıl ~ 8 Yıl 8 Yıl x 365 = 2.920 Gün 3.212 - 2.920 = 292 gün Buna Göre Toplam Günümüz 3.212. Gün'dür.. Günü bulduk, işçini alması gereken Kıdem tazminatını bulduk. Artık tahakkuk yapabiliriz.. Bordro için tıklayın.. Artık bordromuz hazır. Görüldüğü üzere işçi Yıllık Kıdem Tazminatını aşmadığı için hak ettiği tazminat olan 1.656,30 TL üzerinden tazminat alacak. Bu örneklerde teknik hata olabilir. Tarihleri değiştirmedim.. Ama mantığını anlatmak adına hazırladım. Yazar: Halil Tuğrul SÜMER

Hızlı Erişim

Köşe Yazıları İşçi Kıdem Tazminatı Hesaplama A-Z Tüm Detaylar

Ekli dosyalar

Halil Tuğrul SÜMER

Site Yöneticisi

Halil Tuğrul SÜMER

Site Yöneticisi

Kıdem Tazminatı Tavanı Güncellendi (19.982,83 TL)

Ekli dosyalar

Online yöneticiler

Çevrim içi üyeler

Online istatistikleri

Beğenilen Konular

Yeni Premium Üye Olan Üyeler

Gizliliğinize önem veriyoruz

Köşe Yazıları İşçi Kıdem Tazminatı Hesaplama A-Z Tüm Detaylar

Ekli dosyalar

Halil Tuğrul SÜMER

Site Yöneticisi

Halil Tuğrul SÜMER

Site Yöneticisi

Kıdem Tazminatı Tavanı Güncellendi (19.982,83 TL)​

Ekli dosyalar

Online yöneticiler

Çevrim içi üyeler

Online istatistikleri

Beğenilen Konular

Yeni Premium Üye Olan Üyeler

Gizliliğinize önem veriyoruz

Kıdem Tazminatı Tavanı Güncellendi (19.982,83 TL)